Onderzoekster Gemma Tacken van Wageningen Economic Research deed samen met Hogeschool Zeeland consumentenonderzoek in Nederland en België in opdracht van de PO Mosselcultuur. De resultaten van het onderzoek presenteerde ze tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de PO Mosselcultuur, op 12 januari 2023.
Het onderzoek vond plaats onder consumenten in de leeftijdscategorie 25-35 jaar en ouder dan 45, die minstens twee keer per jaar mosselen eten. Met als kernvragen: hoe beleven consumenten het eten en bereiden van mosselen en hoe kunnen we mensen interesseren voor nieuwe mosselproducten?
Gemma Tacken: “Mensen zien mosselen vooral als een luxeproduct, dat je een paar keer per jaar eet, bij speciale gelegenheden.” Die gelegenheden verschilden wel: een deel eet het liefst mosselen in de zomer, bijvoorkeur buiten op een terras, anderen noemen juist de periode met de r in de maand als voorkeur. Voor alle respondenten geldt: mosselen eet je niet alleen. “Niemand gaat in z’n eentje een mosselpannetje klaarmaken en leegeten.”
‘Mosselen moet je leren eten’
Hoewel mosselen qua kooktijd een gemaksproduct zouden kunnen zijn, zien mensen dat niet zo, aldus Tacken. “Mensen hebben heel verschillende ideeën over het klaarmaken van mosselen, vaak overgedragen door generaties. Mensen ervaren het bereiden van mosselen als spannend: je moet er over nadenken, je kunt er ziek van worden, ze mogen niet openstaan.. men vindt het ingewikkeld. Dat geldt zeker voor jongeren: die eten mosselen vaak alleen bij hun moeder of oma. En je kunt je gasten niet zomaar mosselen voorzetten. Lang niet iedereen lust ze en je moet ze echt leren eten.”
Over het algemeen is er weinig kennis bij de consument over de herkomst van mosselen. Wel worden ze als gezond gezien, hoewel het feit dat ze vaak gegeten worden met patat en sausjes daar weer afbreuk aan doet.
Zichtbaarheid belangrijk
Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat mensen getriggerd worden tot de aankoop van mosselen door ze te zien. Tacken: “Als er een aanbieding in de supermarkt is, vallen de mosselen meer op. Normaal zijn ze vaak niet zichtbaar, aanbiedingen brengen mensen op het idee om ze te kopen.”
Op duurzaamheid wordt bij de aankoop van mosselen nauwelijks gelet. Wel is het belangrijk dat de mosselen er mooi uitzien: gaaf, glanzend en zonder pokken. De verpakkingen zijn geen probleem: daar is men aan gewend en consumenten weten dat de plastic bakken de houdbaarheid verlengen. Bovendien willen ze goed kunnen zien wat er in zit, dus een sleeve werkt averechts, aldus Tacken. Ook de hoeveelheid mosselen in de bakken, meestal 2 kilo, vinden de respondenten goed. De 1 kilo verpakkingen worden meestal alleen gebruikt om af te passen bij oneven groepen. En er wordt niets weggegooid: mosselen die over zijn worden bewaard en de volgende dag gegeten. Mosselen eten gebeurt in Nederland vooral thuis of buiten de deur en op vakantie. In België worden mosselen met name gegeten thuis tijdens de lunch op zondag en op mosselkermissen: grootschalige evenementen georganiseerd door verenigingen waarbij de opbrengst naar een goed doel gaat.
Algemene conclusie: mosselen worden gezien als een premium product met een goede naam, zowel in Nederland als België.
Mosselburger en mosseldolma
De deelnemers aan het onderzoek kregen ook twee nieuwe mosselproducten te proeven: de mosselburger en de recent ontwikkelde mosseldolma; een variant op een hapje uit o.m. Turkije, waar allerlei groentes met rijst worden gevuld onder die naam. Vooral de mosselburger kreeg meteen positieve reacties, als gemaksproduct met aantrekkelijke smaak. Die heeft dus zeker potentie voor nieuwe doelgroepen, waaronder kinderen, vegetariërs en als halalproduct. Ook kan de mosselburger zorgen voor een extra eetmoment, of, in kleiner formaat, als snackje of onderdeel van een borrelplank.
De dolma scoorde ook positief qua smaak, maar daarop waren de reacties gereserveerder, met name door de presentatie in een mosselschelp. Het was niet direct voor iedereen duidelijk hoe ze dit moesten eten. Mogelijk moeten consumenten eerst aan dit product wennen via de horeca, zoals ook bij sushi gebeurde, aldus Gemma Tacken.
Europees gefinancierd nPromas-project
Het consumentenonderzoek werd uitgevoerd in het kader van het project nPromas van de PO Mosselcultuur. Binnen het project dat medegefinancierd wordt door het Europese Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij worden drie innovatiesporen gevolgd, naar nieuwe consumenten en concepten, naar nieuwe markten en naar nieuwe technologieën.
