De mossel is het belangrijkste product uit de Nederlandse schelpdierenkweek. Met een eigen mosselveiling en verwerking van ca. 90 miljoen kilo mosselen per jaar – waarvan ruim 50 miljoen uit Nederlandse wateren – is het Zeeuwse Yerseke het centrum van de mossel in Noordwest-Europa. De meeste mosselen die uit Yerseke komen, worden als verse mosselen verkocht. België en Frankrijk zijn de grootste afzetmarkten. De consumptie in eigen land is ca. 10 miljoen kg per jaar.
Familiebedrijven
De mosselsector concentreert zich rond de Zeeuwse plaatsen Yerseke, Zierikzee, Bruinisse en Tholen. De mosselkwekers zijn uit deze vier Zeeuwse visserijplaatsen afkomstig. De mosselkotters uit deze plaatsen zijn te herkennen aan de volgende aanduidingen op hun boeg: YE, ZZ, BRU, HON en TH.
De mosselverwerkende bedrijven zijn bijna allemaal gevestigd in Yerseke. In alle gevallen betreft het familiebedrijven met een sterke traditie. Bij de verwerkende bedrijven worden de mosselen onttrost (of ontbaard), ontdaan van aangroeisels op de schelpen en verpakt.
Yerseke
De Zeeuwse visserijplaats Yerseke vormt het mosselhart van Nederland. In Yerseke is de Nederlandse Mosselveiling gevestigd, waar mosselkwekers hun mosselen ter verkoop aanbieden. De geografische ligging is geen toeval. In de Oosterschelde ter hoogte van Yerseke ligt de zogenaamde Yerseke Bank; de Oosterschelde heeft hier een harde, veenachtige bodem waardoor de locatie ideaal is om als verwatergrond te dienen. Het zuivere Oosterscheldewater wordt ook – via een gecontroleerd waterleidingsysteem – gebruikt voor het verwerkingsproces in de bassins op de wal bij de mosselbedrijven.
Grootteklassen: van Goudmerk tot Extra
Mosselen zijn in verschillende maten te koop. Van groot naar klein wordt gewerkt met de aanduidingen Goudmerk, Jumbo, Imperial, Super en Extra. Het aantal stuks per kilo kan variëren van minder dan 45 stuks per kilo, dus een grote schelp, tot meer dan 75 mosselen per kilo. Per seizoen wordt het werkelijk aantal stuks per klasse vastgesteld.
Het seizoen 2024/2025 werkt met de volgende sortering als richtlijn:
Goudmerk, < 45 stuks per kg
Jumbo, 45-55 stuks per kg
Imperial, 55-65 stuks per kg
Super, 65-80 stuks per kg
Extra, > 80 stuks per kg
Jumbo, 45-55 stuks per kg
Imperial, 55-65 stuks per kg
Super, 65-80 stuks per kg
Extra, > 80 stuks per kg
Overigens staat op de meeste verpakkingen het aantal stuks per kilo apart vermeld. De meest gebruikelijke verpakking voor verse mosselen is een lekvrije bak van 2 kilo. Aan restaurants en horecagroothandels worden vaak jutezakken van 15 kg geleverd.
Zeker Zeeuws streekproduct
Sinds 2014 kent Zeeland een keurmerk voor streekproducten: Zeker Zeeuw streekproduct. Het keurmerk staat voor regionale herkomst van grondstoffen (provincie Zeeland inclusief kust- en binnenwateren), be- en verwerking in de streek en maatschappelijk verantwoord (duurzaam) produceren (MVO). Het Zeeuwse keurmerk betekent ook de landelijke erkenning voor het product als Erkend Streekproduct van Stichting Streekeigen Producten Nederland.
Verschillende mosselkwekers en mosselbedrijven leveren mosselen onder dit label. De mosselen hebben minimaal drie weken in het Zeeuwse Oosterscheldewater doorgebracht.